Tilmaanbixinta iska daaweynta cadhada

Cadhadu (cadhada shilinta, isnadaamis) waa dulin ku nool dadka ku dhaca oo ay shilintu (Sarcoptes scabiei) sababto, taas oo ay dadku ku kala qaadaan taabashada jirka, galmada ama dharka sariirta iyo dharka caadiga ah. Xayawaanku waxay qabaan cadho shilinneed u gaar ah, taas oo mar dhif ah dadka ku dhacda. Shilintu waxay meelaha ka baxsan jirka dadka ku dhimataa 48-72 saacadood.

Carruurta iyo dadka waaweyn ayaa u nugul qaadista cudurkan. Cadho shilineedka dheddigga ah ayaa waxay dhex maquurataa oo ay gashaa jirka dhexdiisa iyadoo marinno ka samaynaysanaysa faraha dhexdooda, curcurrada, kilkillada, saracyada iyo agagaarka xubnaha taranka. Mariinada cadho shilineedka waxaa sidoo kale laga heli karaa calaacallada iyo cagta cad ee maqaarka jilicsan ee cunugga.

Dhammaan xubnaha qoyska ee qofka uu ku dhacay cudurka cadhada, xittaa kuwa aan wax calaamado ah lahayn iyo dadka kale ee xiriirka taabasho ee dhow la lahaa, tusaale ahaan kuwa isu galmooda, waa in isku wakhti la daaweeyaa.

Waxaa wanaagsan in xannaanada loo sheego cadhada cunugga. Xannaanada, dugsiga iyo shaqada waa la aadi karaa maalinta ku xigta maalinta daaweynta koowaad la sameeyo. Waxa tan gooni ka ah waa cadhada adkaata, markaasna waa in taabashada dadka kale laga ilaaliyo, illaa iyo inta laga samaynayo labada daaweyn ee todobaadku u dhexeeyo. 

Marka laga shakiyo in shaqada laga qaaday cudurka, waxay shaqaaluhu la xiriiri karaan daryeelkooda caafimaadka shaqaalaha. 

Calaamadaha

Calaamadda ugu muhiimsan ee cadhadu waa cuncun aad u daran, kaas oo ka dhashay falcelinta uu jirku ka falcelinayo dheecaan ay shilintu sii deyso. Qofka marka ugu horreysa qaada cudurka cadhada waxay calaamaduhu ku billaabanayaa 3-4 todobaad kaddib marka uu cudurka qaaday. Qofka marar badan u jirraday wuu u nuglaaday, cuncunkuna wuxuu ku billaabanayaa maalmo gudohood.

Cuncunka waa jirka oo dhan, qoorta illaa iyo hoos. Carruurta waxaa si gaar ah u cuncuna calaacallada, laabatooyinka curcurada, cag cadayda, kilkillada, caloosha hoose. Cuncunku wuxuu ugu daranyahay fiidadki iyo habeenki. In cadho ay wejiga dadka ka weyn 5 sano ka soo baxdo waa mid dhif ah.

Jirka waxaa ku yaal finan, bacoollo biyo ah iyo haaraha xogitaanka iyo marinnada shilinta. Cuncunka iyo haaraha xogitaanka ee dadka waaweyn waxay ku kooban yihiin faraha dhexdooda, kilkillada, saracyada iyo jirka dhexe. Cadhadu waxay dadka ku dhici kartaa inta ay marxaladda hore ku jirto, inkastoo uu qofka cudurka qaaday aanu weli lahayn wax calaamado ah.

Iska daaweynta cadhada

Iska daaweynta cadhada waxaa loo isticmaalaa boomaato daaweo ah oo farmashiyaha laga soo gato iyadoo aan dhakhtar qorin (5% permetriini).

• Hal boomaato oo 30 g ah ayaa ku filan in la mariyo dhammaan jirka qofka qaangaarka ah iyo cunugga ka weyn 12 sano. 
• Carruurta jirta 6-12 sano waxaa inta badan ku filan boomaatada barkeeda, yacni qiyaastii 15g oo boomaato ah.
• Kuwa jira 2biloow- 5 sano waxaa loo isticmaalayaa afar qaybood hal qayb oo boomaata ah. 
• Haweenka uurka leh iyo kuwa nuujinaya waxay isticmaali karaan boomaatada permetriini.
• Haddii cunug labo sano kayar uu yahay qofka kaliya ee qoyska ka tirsan ee looga shakisanyahay cadhada, waa in daaweynta kahor lala xiriiraa dhakhtarka si uu cudurka u xaqiijiyo.

Dadka qoyska ka tirsan ee aan wax calaalamado ah lahayn iyo dadka kale ee uu taabtay waa in isku mar lagu daaweeyaa boomaata permetriini. Dadka cudurka cadhadu ku dhacay ee calaamadaha leh iyo dadka aan calaamadaha lahayn ee xiriirka taabasho la lahaa waxaa daaweyntooda loo raacayaa hab isku mid ah.

Daaweynta waxaa markale la cusboonaysiinayaa 7–10 maalmood kaddib.

Daryeelka dambe

Cuncun dambeedku wuxuu sii soconayaa daaweynta kaddib wakhti bil ka badan. Ma ahan calaamad sheegeysa in daaweyntu guul-darraysatay. Haddii loo baahdo waxaa cuncunka lagu yarayn karaa boomaatada kortisoon oo iyadoo aan dhakhtar qorin farmashiyaha laga soo gadan karo.

Waa goorma marka dhakhtarka la aadayo?

• Caddii uu curka cadhadu adkaado, baaxaddiisu weyntahay, caabuqay ama aanay isdaaweyntu waxba caawin weyso, dhakhtarka ayaa qori karaa daawo kaniini ah ama daawooyin kale oo boomaato ah.
• Haddii cunug labo sano kayar uu yahay qofka kaliya ee qoyska ka tirsan ee looga shakisanyahay cadhada, waa in daaweynta kahor lala xiriiraa dhakhtarka si uu cudurka u xaqiijiyo.
• Cudurka safmarka cadhada ee qoyska ayaa wuxuu ku dhacay ama u dagmay cunug kayar 2 bilood.
• Haddii cuncunku uu daaweynta kaddib sii dheeraado oo bil gaaro, waa in la aado dhakhtar qiimeeya guuleysashada daaweynta iyo aqoonsashada cudurka ee saxda ah.

Tilmaanbixinta waxaa qoray: Waxqabadka cudurada faafa

Macluumaad dheeraad ah

Cadho, maqaalka Matkabadda caafimaadka(Link leads to external service)